Festiwal DOWÓD na Mazurach: Sztuka w służbie ochrony wody
Pierwszy w Polsce festiwal artystyczno-ekologiczny DOWÓD odbędzie się w każdy weekend lipca i sierpnia 2025 roku na Mazurach. To wyjątkowe połączenie kultury z aktywizmem ekologicznym, które powstało z niepokoju o przyszłość mazurskich wód.
Festiwal DOWÓD to wielowymiarowa przestrzeń spotkania, łącząca sztukę, muzykę, literaturę i naukę wokół wspólnego tematu - wody, jej znaczenia i jej przyszłości. Inicjatorem projektu jest Fundacja Dowód, a jego twórcą reżyser teatralny Ben Koc, który mieszka na Mazurach i obserwuje dramatyczne zmiany w lokalnym krajobrazie wodnym.
Geneza festiwalu: od niepokoju do działania
Pomysł na festiwal narodził się z bezpośredniej obserwacji zmian zachodzących w mazurskim krajobrazie. Jak wyjaśnia Beniamin Koc, twórca festiwalu: "Pomosty, które kiedyś znikały pod taflą wody, teraz sterczą na suchym brzegu jak żyrafy na sawannie. Jeśli nic się nie zmieni, w korycie Krutyni - rzece mojego dzieciństwa - zamiast kajaków i pychówek pojawią się rowery".
Susza na Mazurach: rosnący problem
Problem suszy na Warmii i Mazurach staje się coraz bardziej palący. Od 2018 roku w regionie regularnie mamy do czynienia z tym zjawiskiem. Jak przekazała prof. Ewa Dragańska z katedry gospodarki wodnej UWM w Olsztynie, sytuacja się pogarsza - susza, która wcześniej występowała raz na 5-6 lat, teraz jest stałym problemem. “Jeziora i lasy nie są wystarczającą ochroną przed suszą”,
Manifest
DOWÓD to nie tylko wydarzenie kulturalne - to manifest, wspólnotowe doświadczenie i próba zmiany "stanu skupienia" z obojętności w zaangażowanie. Festiwal ma charakter edukacyjno-rozrywkowy i stawia sobie ambitne cele: budowanie świadomości problemu suszy hydrologicznej na Mazurach, łączenie społeczności lokalnej i przyjezdnych wokół ważnych tematów, wzmacnianie kultury w regionie oraz inspirowanie do działania na rzecz ochrony mazurskich wód.
Symbolika nazwy
Nazwa "DOWÓD" to quasi palindrom, który idealnie obrazuje zawiłość sprawy. Jak wyjaśnia Ben Koc: "Co jest powodem suszy i spadku poziomu wody w mazurskich jeziorach i rzekach? Konkretnie w naszym regionie. Mamy jakieś dowody? Zmiany klimatyczne czy nasze nieprzemyślane gospodarowanie zasobami wodnymi, a może nasza inwazyjna ingerencja w środowisko naturalne? Nie wiadomo z której strony spojrzeć, po której stronie stanąć"
Program i lokalizacje
Festiwal odbędzie się w każdy weekend lipca i sierpnia 2025 roku (sobota cały dzień, niedziela do południa) w najpopularniejszych i malowniczych miejscowościach powiatu mrągowskiego: Mrągowie, Krutyni, Pieckach i Kosewie.
Program obejmuje bogaty wachlarz wydarzeń: koncerty nad brzegiem jezior i rzek oraz w salach koncertowych, spektakle teatralne, panele dyskusyjne z udziałem naukowców, pisarzy, reporterów, ekologów, warsztaty dla rodzin i dzieci, DJ sety i silent disco pod gwiazdami, spacery edukacyjne, pokazy filmów o tematyce ekologicznej, wystawy fotografii oraz spotkania autorskie.
Wśród wydarzeń specjalnych znajdą się leśna kąpiel w dźwiękach (koncert mis tybetańskich), koncert na wodzie, performance "Mów mi rzeko" autorstwa Gosi Kępy, premierowy spektakl taneczny It’s deep but not that deep kolektywu FAZA, spływ ornitologiczno-kajakowy poprowadzony przez Joannę Dzyr oraz wystawa fotografii przyrodniczej Olszy Grochowskiej.
Gwiazdy festiwalu
W programie wystąpią wybitni artyści, pisarze, reporterzy, naukowcy. W sekcji słowa pojawią się Filip Springer, Jan Mencwel, Anna Dziewit-Miller i Szymon Opryszek. Muzycznie festiwal reprezentować będą wokalistka i kompozytorska Barbara Wrońska, mezzosopranistka Elwira Janasik, pianistka, kompozytorka i wokalistka Natalia Czekała, Karolina Lizer, saksofonista, rzeźbiasz i malarz Natan Kryszk, Shama Band, band brednie, Chór Pogłosy, Warszawski Ansambl Międzypokoleniowy.
"I to nie koniec, to właściwie dopiero początek - przed nami jeszcze sporo pracy, ponieważ festiwal trwa aż 8 weekendów. Trwają rozmowy z kolejnymi artystami i performerami. To będzie niezapomniana pierwsza edycja, obiecujemy" - mówi Gaba Kunert, producentka festiwalu i strateżka kreatywna z agencji MUFU (agencja stworzyła branding festiwalu)
Organizatorzy wciąż pracują nad dopełnieniem line-upu i czekają z ujawnieniem kolejnych nazwisk oraz wydarzeń towarzyszących festiwalowi. Zapraszają do śledzenia aktualności na social mediach: facebook.com/festiwaldowod i Instagram @festiwaldowod.
Wsparcie i partnerzy Warsztaty songwritingu zaangażowanego z Barbarą Wrońska.
Festiwal cieszy się wsparciem lokalnych instytucji - oficjalnym patronem jest Powiat Mrągowski, a wśród instytucji wspierających znajdują się Mrągowskie Centrum Kultury i Mazurski Park Krajobrazowy.
Patronat medialny objęły Gazeta.pl, Polskie Radio Olsztyn i Chilli Zet
Festiwal DOWÓD to odpowiedź na wyzwania naszych czasów - pokazuje, jak kultura może być narzędziem zmiany społecznej i jak sztuka może służyć ochronie środowiska. To wydarzenie, które ma szansę zmienić sposób myślenia o relacji między człowiekiem a naturą, szczególnie w kontekście zagrożeń związanych ze zmianami klimatycznymi.
Wydarzenia specjalne:
Warsztaty songwritingu zaangażowanego z Barbarą Wrońska.
Warsztaty songwritingu zaangażowanego poprowadzi Barbara Wrońska - wokalistka, kompozytorka i jedna z najlepszych autorek tekstów na polskiej scenie muzycznej.
Wspólnie z Barbarą uczestnicy będą odkrywać, jak brzmi woda i jakie przesłanie chce nam przekazać. W imieniu tego żywiołu stworzymy razem piosenkę poświęconą wodzie i ekologii - przemówimy jej głosem. Wykorzystamy burzę mózgów, improwizację muzyczną i wspólne śpiewanie.
To wyjątkowe doświadczenie twórcze wykraczające poza tradycyjne pisanie piosenek - wspólne zanurzenie się w temat definiujący Festiwal DOWÓD: wodę, naturę i ekologię.
Wystawa fotografii Olszy Grochowskiej
Festiwalowi będzie towarzyszyć wystawa fotografii Olszy Grochowskiej, polskiej fotografki przyrody, tworzącej w technice analogowej, w średnim formacie. Jej prace cechuje unikalna estetyka, w której nawiązania do klasyków fotografii natury splatają się z malarskim, niekiedy abstrakcyjnym językiem obrazu.
Zanurza się w przyrodzie, aby z czułością i uwagą utrwalić piękno flory oraz pejzaży. Natura, którą przedstawia, owiana jest tajemnicą - mroczną, a zarazem bajeczną - której pragniemy stać się częścią.
Fotografie Olszy to nie tylko dokumentacja, lecz także próba zbliżenia się do wewnętrznego rytmu świata: szumów, szelestów, treli, szeptów, trzasków. To obrazy, które nie krzyczą - raczej zapraszają, by wsłuchać się w to, od czego coraz bardziej się oddalamy.
Olsza poprowadzi również spacer fotograficzny, podczas którego uczestnicy będą mogli poznać tajniki fotografii przyrodniczej w unikalnym mazurskim krajobrazie.
Spływ kajakowo-ornitologiczny z Joanną Dzyr
W programie festiwalu znajdzie się także wyjątkowy spływ kajakowo-ornitologiczny prowadzony przez Joannę Dzyr - fotografkę i pasjonatkę przyrody, laureatką wielu nagród fotograficznych, w tym National Geographic i Amundsena. Jako młodsza instruktorka i przewodniczka kajakowa Fundacji Kim, poprowadzi uczestników w fascynującą podróż po mazurskich wodach, łącząc obserwację ptaków z eksploracją unikalnych ekosystemów wodnych regionu.
Performance -”mów mi rzeko” Gosi Kępy
W projekcie "mów mi rzeko" (od 2023 roku) Gosia Kępa proponuje unikalną formę dialogu z rzekami i ich dopływami. Artystka stworzyła specjalne narzędzie, które pozwala jej uchwycić to, co woda chce "powiedzieć". Nie jest to bierna rejestracja, ale pełnowymiarowy dialog, w którym rzeka mówi, a artystka słucha. Każda taka rozmowa jest wyjątkowa, podobnie jak rzeka, do której nie da się wejść dwa razy. Projekt realizowany jest w duchu Rzecznej Demokracji, oddając głos nawet pomniejszym dopływom, strugom i ciekom, podkreślając, że ich głos jest równie ważny i powinien zostać wysłuchany.
Gosia Kępa, urodzona w 1997 roku, to artystka wizualna i fotografka wywodząca się ze Świdnicy, położonej na Dolnym Śląsku. Jej edukacja obejmuje studia z Psychologii Społecznej na Uniwersytecie SWPS w Warszawie oraz Fotografii na Uniwersytecie Artystycznym im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. Ponadto, zdobywała wiedzę na zagranicznych uczelniach – Uniwersytecie w Rijece i Uniwersytecie Lizbońskim. W swojej praktyce artystycznej Gosia Kępa wykorzystuje różnorodne środki wyrazu, takie jak fotografia, obiekty, rysunek czy performance. Jej zainteresowania koncentrują się wokół tematyki relacyjności, tożsamości oraz współistnienia. Czerpie inspirację przede wszystkim z natury, szczególnie upodobała sobie organiczne formy.
Koncert z łodzi - Elwira Janasik
Jednym z najbardziej wyjątkowych wydarzeń festiwalu DOWÓD będzie koncert Elwiry Janasik - utalentowanej mezzosopranistki, która wykona swój repertuar w zupełnie niezwykłych okolicznościach. Artystka będzie śpiewać z tradycyjnej łodzi-pychówki, płynąc malowniczą Krutynią, podczas gdy publiczność będzie towarzyszyć jej występowi, idąc wzdłuż nadrzecznej ścieżki.
Ten niezwykły koncert to prawdziwe połączenie sztuki z naturą, gdzie głos mezzosopranistki będzie się mieszać z naturalną akustyką rzeki, szumem wody i śpiewem ptaków. Widzowie będą mogli doświadczyć muzyki w jej najbardziej organicznej formie - w sercu mazurskiego krajobrazu, gdzie każdy dźwięk nabiera nowego wymiaru dzięki otaczającej przyrodzie.
Mały Teatr Ilustracji
MTI powstał z oczarowania japońską techniką kamishibai i od ponad 10 lat odwiedza różne zakątki Polski z barwnymi opowieściami zamkniętymi w drewnianej skrzyni.
Obecnie stacjonuje w Choszczewie – malutkiej wsi na pograniczu Warmii i Mazur. Autorskie ilustracje, muzyka na żywo oraz aktywizujące warsztaty, które towarzyszą kameralnym spotkaniom tworzą autentyczne, angażujące doświadczenie kulturo-twórcze dla dzieci i całych rodzin.
Sito na żywo – warsztatowa akcja graficzna otwarta dla wszystkich!
Uczestnicy własnoręcznie wykonają nadruki na torbach, koszulkach lub papierze, korzystając z przygotowanych matryc sitodrukowych. Będzie to okazja, by poznać podstawy tej techniki, poczuć przyjemność tworzenia i wyjść z wydarzenia z autorską pamiątką. Do współtworzenia autorskich grafik zaprosiliśmy utalentowanych ilustratorów i grafików, którzy podarują nam swoje wyjątkowe projekty, koncentrujące się wokół tematyki wody i suszy. Dzięki temu uczestnicy będą mieli dostęp do unikalnych wzorów, które doskonale wpisują się w obecne wyzwania ekologiczne.
